Beth yw cytundeb taliad gohiriedig?
Mae’n bosibl y bydd angen i bobl sy’n berchen ar eu cartref eu hunain ac sy’n symud i gartref gofal yn y tymor hir ddefnyddio gwerth eu heiddo i dalu’r ffioedd drwy Gytundeb Taliad Gohiriedig (CTG).
Mae CTG yn fath o fenthyciad. O dan y cytundeb cyfreithiol, bydd yr Awdurdod Lleol yn talu’r cartref gofal am eich costau cartref gofal ar eich rhan ac yna byddwch yn talu’r Awdurdod Lleol yn ôl pan fydd eich cartref yn cael ei werthu. Rhaid i chi hefyd dalu llog a ffioedd gweinyddol.
Dim ond ar gyfer gofal hirdymor y mae Cytundeb Taliad Gohiriedig ar gael sy’n golygu na allwch ei ddefnyddio ar gyfer aros mewn cartref gofal dros dro.
A ydw i’n gymwys i gael cytundeb taliad gohiriedig?
Gallwch wneud cais am Gytundeb Taliad Gohiriedig ar ôl i’ch anghenion gael eu hasesu gan yr Awdurdod Lleol. Fel rhan o’r Asesiad Anghenion, bydd yr Awdurdod Lleol yn cynnal Asesiad Ariannol, a elwir hefyd yn brawf modd, i edrych ar eich incwm, cynilion, cyfalaf ac asedau.
I fod yn gymwys ar gyfer Cytundeb Taliadau Gohiriedig, rhaid bod gennych gynilion neu gyfalaf (ac eithrio gwerth eich eiddo) sy’n llai na’r trothwy prawf modd uchaf – sef £50,000 yng Nghymru ar hyn o bryd.
Rhaid i’r eiddo ei hun hefyd fod yn gymwys ar gyfer Cytundeb Taliadau Gohiriedig. Rhaid i ecwiti digonol fod ar gael yn yr eiddo a bydd angen prisiad i wirio hyn.
Rhaid i’r Awdurdod Lleol allu sicrhau pridiant cyfreithiol ar yr eiddo. I wneud hyn, mae’n rhaid i’r eiddo fod wedi’i gofrestru gyda’r Gofrestrfa Tir felly os yw’r eiddo’n ddigofrestredig, mae’n rhaid ei gofrestru cyn y gellir gweithredu Cytundeb Taliadau Gohiriedig.
Yn y rhan fwyaf o achosion bydd angen i arwystl yr Awdurdod Lleol fod y newid cyntaf ar yr eiddo. Efallai y bydd Cytundeb Taliad Gohiriedig yn bosibl os ydych yn berchen ar yr eiddo gyda pherson arall neu os oes taliadau wedi’u gwarantu ar yr eiddo eisoes. Bydd angen i chi drafod hyn ymhellach gyda’r Awdurdod Lleol.
Cyfraddau llog a ffioedd gweinyddu cytundeb taliad gohiriedig
Bydd yr Awdurdod Lleol yn codi llog ar sail cyfansawdd fel rhan o’r Cytundeb Taliadau Gohiriedig. Y llywodraeth sy’n pennu’r gyfradd llog uchaf y caniateir i’r Awdurdod Lleol ei chodi. Yng Nghymru, mae’r gyfradd llog yn seiliedig ar gyfradd y farchnad giltiau a 0.15 y cant a bydd hyn yn cael ei hadolygu bob chwe mis ym mis Ionawr a mis Gorffennaf – gallwch gael rhagor o wybodaeth a’r wybodaeth ddiweddaraf am y cyfraddau hyn ar wefan y Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol.
Mae’r Awdurdod Lleol yn codi ffi weinyddol gychwynnol o £250 ar gyfer sefydlu Cytundeb Taliadau Gohiriedig.
Faint alla i ohirio?
Gallwch ohirio eich costau gofal ar wahân i unrhyw swm wythnosol y mae’n rhaid i chi ei dalu o’ch incwm. Bydd hyn yn cael ei bennu gan yr Asesiad Ariannol.
Gallwch hefyd ohirio’r llog a’r ffi weinyddol. Ni allwch ohirio swm mwy na’r ecwiti yn yr eiddo.
Pryd mae’r arian wedi’i daliadau yn ôl i’r awdurdod lleol?
Os byddwch yn gwerthu’ch cartref tra’ch bod yn dal yn breswylydd mewn cartref gofal, mae’n rhaid talu’r holl symiau sy’n ddyledus o dan y Cytundeb Taliad Gohiriedig ar adeg y gwerthiant.
Os byddwch yn marw, yna’r dyddiad ar gyfer talu’r holl symiau sy’n ddyledus o dan y Cytundeb Taliad Gohiriedig fydd 90 diwrnod ar ôl eich marwolaeth. Os na chaiff y swm ei dalu erbyn yr amser hwn bydd yr Awdurdod Lleol yn cymryd camau i orfodi chi dalu’r ddyled.
Er mwyn sicrhau ei fod yn derbyn ad-daliad o’r arian sy’n ddyledus o dan y Cytundeb Taliad Gohiriedig, bydd yr Awdurdod Lleol yn cysylltu â’r Gofrestrfa Tir ac yn rhoi arwystl cyfreithiol dros eich eiddo. Unwaith y bydd y swm sy’n weddill wedi’i ad-dalu bydd yr arwystl dros yr eiddo yn cael ei ddileu.
MAE’R AWDURDOD LLEOL YN EICH CYNGHORI I OFYN AM GYNGOR CYFREITHIOL A/NEU ARIANNOL ANNIBYNNOL CYN CYTUNO AR GYTUNDEB TALIAD GOHIRIEDIG.