Mae gorfodi’r gyfraith gynllunio yn arbennig o gymhleth. Mae angen iddo daro cydbwysedd rhwng hawliau unigolion i ddefnyddio neu newid eu heiddo yn y ffordd a ddymunant, yr angen i ddiogelu cymeriad ac ansawdd cymdogaethau, a chynnal y polisïau cynllunio ar gyfer yr ardal leol mewn modd sy’n diogelu buddion y cyhoedd.

Mae’r Cyngor yn ystyried y canllawiau a nodir gan Lywodraeth Cymru yn ei Atodiad i’r Llawlyfr Rheoli Datblygu sy’n darparu canllawiau technegol ychwanegol ar reolaethau gorfodi cynllunio yng Nghymru.

Ar ôl derbyn Cwyn

Os oes angen, cynhelir ymweliad safle i asesu a dorrwyd rheolaeth gynllunio. Gall rhai cwynion ymwneud â gwaith nad oes angen caniatâd cynllunio ar ei gyfer neu na ellir ei orfodi yn ei erbyn mwyach oherwydd yr amser sydd wedi mynd heibio ers i’r achos gael ei dorri.

Mae gorfodi cynllunio yn gyfyngedig o ran amser, os torrir y rheolau cynllunio, gellir gofyn i dirfeddiannwr gyflwyno tystysgrif cyfreithlondeb neu gais cynllunio i reoleiddio’r mater.

Os canfyddir toriad

Os canfyddir bod rheolaeth gynllunio wedi’i thorri a’i bod o fewn y terfynau amser ar gyfer gorfodi, byddwn yn gofyn i’r tirfeddiannwr gymryd y camau angenrheidiol i gywiro’r toriad. Gall y rhain cynnwys:

Gofyn iddynt wneud cais am ganiatâd cynllunio ôl-weithredol i reoleiddio’r toriad

Gofyn iddynt gydymffurfio â’r amod, neu gyflwyno’r wybodaeth angenrheidiol i gyflawni’r amod

Gofyn i’r gweithgaredd ar y safle ddod i ben

Gofyn am dacluso’r safle

Ym mhob achos, mae’n rhaid i ni asesu pa niwed sy’n cael ei achosi o ganlyniad i unrhyw doriad a sut y gellid datrys y sefyllfa heb gymryd camau cyfreithiol ffurfiol. Er y gallwn gymryd camau cyfreithiol yn erbyn datblygiad anawdurdodedig, a gwneud hynny, fe’n cynghorir i wneud hynny fel dewis olaf yn unig. Caiff y mwyafrif helaeth o achosion eu datrys drwy negodi. Rydym yn cael gwybod weithiau hefyd am faterion nad ydynt, yn y pen draw, o fudd i’r cyhoedd yn gyffredinol i ymchwilio ymhellach iddynt h.y. nid yw’n hwylus.

Pan fydd yn hwylus i gymryd camau pellach

Mewn achosion lle bernir bod torri rheolaeth gynllunio yn gwbl annerbyniol neu y byddai ond yn dderbyniol gydag amodau, gallem nodi y byddai’n fuddiol cymryd camau gorfodi ffurfiol.

Mae cyflwyno Hysbysiad Gorfodi, Hysbysiad Atal neu Hysbysiad Adran 215 (Safle Anniben) pan fydd adroddiad i’r Panel Dirprwyedig yn amlinellu pam yr ydym yn barnu ei fod yn

hwylus i gymryd camau ffurfiol, yn cael ei gymeradwyo. Gellir cyflwyno Hysbysiadau Gorfodi hefyd pan wrthodir cais am dorri rheolaeth gynllunio

Mae yna hysbysiadau ffurfiol eraill, y gellir eu cyflwyno heb gymeradwyaeth y Panel Dirprwyedig, sef:

Hysbysiad Torri Amodau

Hysbysiad o Rybudd Gorfodaeth

Hysbysiad Atal Dros Dro

Hysbysiad Torri Cynllunio

Pan fo angen cymryd camau gorfodi, bydd y perchennog, y meddiannydd neu’r datblygwr yn cael gwybod yn ysgrifenedig pa gamau i’w cymryd, gan nodi’r math o gamau gweithredu i’w dilyn. Bydd y cyngor yn cynnwys pa hawliau apelio sy’n berthnasol a’r cosbau am beidio â chydymffurfio.

Beth os na chydymffurfir â’r hysbysiad?

Mae methu â chydymffurfio ag unrhyw ofyniad mewn hysbysiad statudol yn dramgwydd troseddol. Byddwn bob amser yn ystyried a ddylid cychwyn achos cyfreithiol o dan yr amgylchiadau hyn. Fel arfer, bydd yr amgylchiadau sy’n cyfiawnhau erlyn yn cynnwys un o’r canlynol:

achos o doriad cyfraith yn warthus sydd wedi dinistrio adeiladwaith adeilad hanesyddol neu wedi golygu cael gwared ar goeden wedi’i gwarchod.

achos o doriad cyfraith yn warthus sy’n parhau i effeithio ar amwynder cyhoeddus neu’r amgylchedd, er enghraifft lle mae hysbysebion yn cael eu harddangos heb ganiatâd hysbysebu, yn enwedig mewn perthynas â lle mae’r rhain wedi’u gosod ar adeiladau rhestredig neu mewn ardaloedd cadwraeth.

methiant i gydymffurfio â hysbysiadau a gyhoeddwyd yn ffurfiol a’r troseddwr wedi cael cyfle rhesymol i gydymffurfio â’i ofynion.